អ្វីទៅជា គតិបណ្ឌិត?

គតិបណ្ឌិត បា.(ន.) គតិ​របស់​បណ្ឌិត អធ្យាស្រ័យ ឬ ប្រាជ្ញា​ញាណ​របស់​អ្នក​ប្រាជ្ញ។ អធ្យាស្រ័យល្អ ឬ សុភវិនិច្ឆ័យរបស់មនុស្សដើលកើតចេញពីសមត្ថភាពនៃការប្រើប្រាស់បញ្ញាញាណ បទពិសោធ និង ពុទ្ធិផ្ទាល់ខ្លួន ដើម្បីធ្វើការសម្រេចចិត្ត និងការវិនិច្ឆ័យឱ្យបានត្រឹមត្រូវ។

គតិបណ្ឌិត គឺជាការយកបញ្ញាមនុស្សទៅវិនិច្ឆ័យឲ្យបានត្រឹមត្រូវទៅលើបញ្ហាទាំងឡាយ មានបញ្ហមនុស្សជាដើម ប៉ុន្តែត្រូវមានលក្ខណៈប្រកបទៅដោយវិចារណញាណនៃអាកប្បកិរិយា ដោយចេះប្រមាណនូវកម្លាំងចំណង់របស់ខ្លួនជាមួយអំណាចត្រួតត្រាលើខ្លួនឯង។

តាម​និយមន័យ​ គឺ​ចង់​សំដៅថា បុគ្គល​ណា​មាន​គតិបណ្ឌិត គឺ​បុគ្គល​នោះ​មានដំណើរ​ជីវិត​ប្រព្រឹត្តទៅ​ដូច​អ្នកប្រាជ្ញ ឬ​តា​មល​ម្អា​ន​នៃ​អ្នកប្រាជ្ញ។ តែ​អ្វីដែល​សំខាន់​ជាង​នេះ​គឺថា តើ​អ្វីខ្លះ​ដែលជា​អាថ៌កំបាំង​នៅ​ពីក្រោយ​និយមន័យ​នៃ​ពាក្យ គតិបណ្ឌិត?អ្វី​ជា​ធាតុ​ផ្សំ​នៃ​គតិបណ្ឌិត? 

គតិបណ្ឌិត​មាន​បង្កប់​នូវ​ធាតុ​ផ្សំបួន​យ៉ាង​ ដើម្បី​ទ្រទ្រង់​ដល់​បុគ្គល​ណា​ម្នាក់​ឲ្យ​មាន​ឈ្មោះថាជន​មាន​គតិបណ្ឌិត​ពេញលក្ខណៈ។ ជន​ដែលមាន​គតិបណ្ឌិត ជា​បុគ្គល​ដែលមាន​ធាតុ​ទាំង​បួន​ក្នុង​ខ្លួន៖

ក. លក្ខណៈ​ធម្មជាតិៈ ​ជន​ប្រកបដោយ​គតិបណ្ឌិត គឹ​មាន​លក្ខណៈ និង​ឧបនិស្ស័យ​ដូច​អំពៅ ទោះបី​ទៅដល់​ទីណា​ក៏ដោយ ក៏​មិន​ប្រែប្រួល​សារជាតិ​របស់ខ្លួន​ជាដាច់ខាត។

ខ. បញ្ញត្តិៈ វា​ជា​ប្រត្យក្ស​ទៅហើយ ដែលថា​ជន​មាន​គតិបណ្ឌិត គឺ​ត្រូវតែ​ជា​ជន​មានចំណេះដឹង​ខ្ពង់ខ្ពស់​មាន​បញ្ញា​ជ្រៅជ្រះ មានការ​គិតពិចារណា​ប្រកបដោយ​ហេតុផល។ ម្យ៉ាងទៀត ជន​មាន​គតិបណ្ឌិត ក៏​ជា​ជន​ដែលមាន​មេត្តាករុណា មានចិត្ត​សន្ដោស​ប្រោសប្រណីអធ្យាស្រ័យ​ដល់​អ្នកផង​មាន​សន្តាន​ចិត្ត​ជួយសង្គ្រោះ និង​ជួយ​ជ្រោមជ្រែង​អ្នកដទៃ ឲ្យ​រួច​ចាក​ទុក្ខលំបាក។

គ. ដំណើរ​ជី​វិ​តៈ​ ការប្រព្រឹត្តទៅ​នៃ​ជីវិត​របស់​បុគ្គល​ប្រកបដោយ​គតិបណ្ឌិត​គ្រប់ពេល តែងតែ​សាង​នូវ​អំពើ​ល្អជា​និច្ច តែង​ញ៉ាំង​ខ្លួន​ឲ្យ​ស្អាត​បរិសុទ្ធ​ទាំង​កាយវាចា​ចិត្ត ហើយក៏​ដឹកនាំ​អ្នកដទៃ​ឲ្យ​សាង​អំពើ​ជា​កុសល និង​ធ្វើខ្លួន​ឲ្យ​បរិសុទ្ធ​ដូច​ខ្លួន​ដែរ។ ក្នុងការ​រស់នៅ​ជននេះ​តែងតែ​ធ្វើជា​គំរូ​ក្នុងការ​សាង​អំពើ​ល្អ​ដល់​មនុស្ស​គ្រប់រូប។

ឃ. សកម្មភាព​និង​ការងារ៖ ក្នុង​មួយជីវិត​របស់​ជន​មាន​គតិបណ្ឌិត គឺ​យើង​តែង​សម្គាល់ឃើញ

ថាពួកគេ​តែង​ធ្វើ​សកម្មភាព និង​បំពេញ​កិច្ចការងារ​ទាំងឡាយណា​ដែល​អាច​ញ៉ាំង​ប្រយោជន៍ ​និង​សេចក្តីចម្រើន​ដល់ គ្រួសារ បងប្អូន​សាច់ញាតិ សង្គម​មនុស្សជាតិ​ទាំងពួង។ ពួកគេ​តែងតែ​ស​ន្ស​ល់​ទុក​នូវ​ស្នាដៃ​ដ៏​មានតម្លៃផ្សេងៗក្នុងពេល​គេ​មានជីវិត និង​ពេលដែល​គេ​លាចាក​លោក​ទៅ។

Ø  រស់នៅ​គេ​ស្រឡាញ់ ចាកចេញ​គេ​ស្រណោះ ! នេះហើយ ជា​បណ្ឌិត !

v  គតិបណ្ឌិត ១០ឃ្លា ដែលបានដកស្រង់ចេញពីអ្នកប្រាជ្ញ ៖

១. ត្បូងមួយដុំមិនអាចមានតម្លៃបានឡើយ បើគ្មានការឆាបកកិត ដូចគ្នាដែរបុគ្គលល្អឥតខ្ចោះម្នាក់ ក៏មិនមែនជាមនុស្សដែលគ្មានការឆ្លងកាត់បទពិសោធន៍នោះឡើយ។ ខុង ជឺ (៥៥១-៤៧៩ មុនគ.ស)

២.បុគ្គលទាំងឡាយដែលបានសម្រេចរឿងធំៗ គឺជាបុគ្គលដែលហ៊ានប៉ុនប៉ងសម្រេចរឿងទាំងនោះ ហើយក៏ជា

បុគ្គលដែលមិនខ្លាចបរាជ័យដែរ។  ស្ថាបនិកទស្សនាវដ្តី Forbes ជនជាតិអាមេរិក ដើមកំណើតស្កុតឡែន គឺលោក ប៊ី ស៊ី ហ្វបស៍ (១៨៨០-១៩៥៤)។

៣. បុគ្គលជោគជ័យ គឺជាបុគ្គលដែលឃើញឱកាសហើយ ហ៊ានចាប់យកវាមិនឲ្យរំលង។ សេដ្ឋវិទូ និងជាទស្សនវិទូអាមេរិក លោក រ៉យឆឺរ បាបសុន (១៨៧៥-១៩៦៧)

៤. អ្នកដឹកនាំជោគជ័យមើលឃើញឱកាសនៅគ្រប់ការលំបាក មិនមែនឃើញការលំបាកនៅគ្រប់ឱកាសនោះទេ។ លោក រីដ ម៉ាកខាម ក្រុមប្រឹក្សាភិបាលនៃសាកលវិទ្យាល័យ ការ៉ាប៊ីន

៥. ខ្ញុំសរសើរខ្លាំងៗ តែស្ដីបន្ទោសស្ងាត់ៗ។ ម្ចាស់ក្សត្រិយ៍នៃចក្រភពរុស្ស៊ីមួយអង្គព្រះនាម ខាធើរីនទី២ (១៧២៩-១៧៩៦) ដែលជាគំនូរត្រូវគេគូរចេញជាគំនូរបែបបុរាណ ហើយមាននៅកម្ពុជាដែរ

៦. អ្វីដែលអាចទ្រាំបានត្រូវតែទ្រាំ ហើយអ្វីដែលមិនអាចទ្រាំបានក៏ត្រូវតែទ្រាំ។ គតិបណ្ឌិតដ៏មានឥទ្ធិពលមុតស្រួច ដោយតុលាការមុខដែក ប៉ាវ ចិន ។

៧. ​រៀនហើយមិនរំឭកស្មើនឹងភ្លេច តាំងចិត្តហើយមិនធ្វើស្មើនឹងបរាជ័យ និង មនុស្សដែលបាត់បង់ភាពស្មោះត្រង់ ដូចបាត់បង់អ្វីៗទាំងអស់។ នេះជាសុភាសិតចិន

៨. អ្នកណាឈ្នះអ្នកណាចាញ់មិនសំខាន់ទេ អ្វីដែលសំខាន់គឺកុំឲ្យជាតិបែបបាក់។ គតិបណ្ឌិតរបស់សម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន តែងតែប្រាប់មន្ត្រីក្រោមឱវាទ និងប្រជាពលរដ្ឋរបស់ខ្លួន។

៩. បើអ្នកមិនដែលទទួលបានការរិះគន់នោះទេ អ្នកក៏មិនធ្លាប់ទទួលបានភាពជោគជ័យដែរ។ ម៉ាលខម ហ្វបស៍ (១៩១៩-១៩៩០) អ្នកជំនួញអាមេរិក។

១០. ធ្វើបានល្អ ប្រសើរជាងនិយាយបានល្អ ស្ថាបនិកUSA លោក ប៊ិនចាមិន ហ្វ្រង់គ្លីន (១៧០៦-១៧៩០)

v គតិបណ្ឌិតចំនួន១០ ដែលដាស់មនុស្សឲ្យទៅរកពិភពជោគជ័យបាន៖

១. មនុស្សជាប្រភេទសត្វលោក ដែលកើតមកសម្រាប់សម្រេចគោលដៅ។ អារីស្តូត(៣៨៤-៣២២មុនគ.ស)។

២.បើជ្រុលជាអ្នកគិតហើយ ចូរគិតឲ្យធំ។ វាចារមាសរបស់ប្រធានាធិបតីទី៤៥ សហរដ្ឋអាមេរិក និងជាមហាសេដ្ឋីអចលនទ្រព្យ គឺលោក ដូណាល់ ត្រាំ (១៩៤៦-បច្ចុប្បន្ន)។

៣. បើមិនអាចលេបថ្មលេបគ្រោះបាន តើធ្វើម្ដេចអាចលេបមាសលេបពេជ្របានទៅ។ អ្នកប្រាជ្ញចិន

៤.ចូរកុំដើរចេញឆ្ងាយពីភាពបរាជ័យ តែត្រូវប្រឈមមុខជាមួយបរាជ័យ ហើយត្រូវរៀនសូត្រពីវាដោយប្រុងប្រយ័ត្ន និងត្រូវគិតថា វាមានទ្រព្យសម្បត្តិដ៏មហាសាលលាក់នៅក្នុងនោះ។ នេះជាទស្សនរបស់លោក ម៉ៃឃើលកូដា អ្នកនិពន្ធជនជាតិអង់គ្លេស (១៩៣៣-បច្ចុប្បន្ន)។

៥.ដើម្បីបំបាត់ភាពខ្ជិលច្រអូសបាន យើងត្រូវតែរៀនសូត្រជាមុនជាមួយនឹងភាពឧស្សាហ៍ព្យាយាម។ សាមូអែល

ចនសាន់ កវីនិពន្ធជនជាតិអង់គ្លេស (១៧០៩-១៧៨៤)។

៦.សត្រូវទី១ដែលរារាំងអ្នកទៅកាន់ភាពជោគជ័យ គឺភាពខ្ជិល។ ជាទស្សនៈរបស់អ្នកប្រាជ្ញចិន ដែលជាពាក្យស្លោកតាមដាស់បុគ្គលិកក្នុងអង្គភាពព័ត៌មានដ៏ល្បីនៅកម្ពុជាផងដែរ។

៧. បរាជ័យ ជាថ្លៃសិក្សាដែលអ្នកត្រូវចំណាយដើម្បីជោគជ័យ។ លោក វ៉លធើ ព្រូណែ

៨. រឿងដែលមិនគួរធ្វើនោះ គឺដាក់ដំណោះស្រាយចំពោះមុខតិចពេក។ លោក ថូម៉ាសមើតុន (Thomas Merton) បុព្វជិតនិពន្ធសាសនាកាតាលិក (១៩១៥-១៩៦៨)។

៩.ទោះបីជាអ្នកស្ថិតនៅលើគន្លងមួយត្រឹមត្រូវក៏ដោយ អ្នកនឹងចេញផុតពីទីនោះ ប្រសិនបើអ្នកមិនផ្លាស់ប្ដូរកន្លែងអង្គុយ។ លោក វីល រ៉ចជ័រ (Will Rogers) តារាកំប្លែងអាមេរិក (១៨៧៩-១៩៣៥)។

១០. បុគ្គលទុទ្ទិដ្ឋិនិយម មើលឃើញភាពលំបាកនៅគ្រប់ឱកាស តែសម្រាប់បុគ្គលសុទិដ្ឋិនិយម មើលឃើញឱកាសនៅគ្រប់ភាពលំបាក។ អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីចក្រភពអង់គ្លេស លោក វីនស្តុន ឆឺតឈីល ១៨៧៤-១៩៦៥

(២០ ឃ្លានេះដកស្រង់ចេញពី អង្គភាពព័ត៌មាន Fresh News)